In 2004-2005 raakte ik betrokken bij Stichting Skepsis, toen Irene Moors door “Er Is Zoveel Meer” de hoofden samenbracht van Rob Nanninga, Jan Willem Nienhuys, beide bestuursleden van Skepsis, mij en nog vele honderden anderen in het FOK topic over zelfverklaard “medium” Robbert van den Broeke.

Robbert van den Broeke besprak op zijn YouTube kanaal zijn critici Jan Willem Nienhuys en mij. Over hem en de groep om hem heen heb ik inmiddels al veel gepubliceerd op parameter.blog.

Mijn interesse kwam voort uit mijn eigen achtergrond: Ik had (al, er volgden meer) een boek over uittredingservaringen gepubliceerd.

Daarmee was ik onder andere in Kopspijkers verschenen.

Een actieve tijd met meer dan 50 topics over het Hoevense zelfverklaarde medium volgde. De veelal “paranormaal” georiënteerde discussies voerden via FOK naar de website van Stichting Skepsis, waar Rob Nanninga sinds 1987 bestuurslid was en sinds 2002 ook hoofdredacteur van het Skepsis blad “Skepter” en webmaster. Nanninga en Nienhuys leerde ik ook achter de schermen kennen. Een vriendschap met ups en zeker evenveel downs volgde, maar het was duidelijk: hier was iets bijzonders ontstaan tussen twee officiële Nederlandse skeps en mijzelf. Nanninga liet me bijvoorbeeld twee keer de voorkant van de Skepter ontwerpen.

Ik bezocht meerdere Skepsis congressen en in 2010 het event van James Randi in Utrecht.

Ook bogen Rob Nanninga en ik ons gezamenlijk over de “para foto’s” van Van den Broeke en imiteerden die succesvol.

Daarnaast had ik banden met “de andere kant”: Merkawah (tegenwoordig: Netwerk Nabij-De-Dood-Ervaringen) en bezocht ook hun congres met bekende aanwezigen als fotograaf, astrologie-onderzoeker en schrijver Rudolf Smit en cardioloog, onderzoeker en schrijver Pim van Lommel.

In de jaren die volgden, bleef ik doelbewust dichtbij Stichting Skepsis. Idealistisch als ik was, hoopte ik een brug te slaan tussen de “altos” en de “skeps”. In de begintijd noemde ik mezelf spiritueel waar ik onder verstond: bewust leven, op zoek naar antwoorden op existentiële vragen zoals: is de Aarde een karmische leerschool voor mensen, bestaat reïncarnatie, bestaat er leven na de fysieke dood? De skeptische en wetenschappelijke zijde interesseerde me uitdrukkelijk ook. Ik hoopte met mijn eigen achtergrond in met name het onthouden en opschrijven van dromen en beleven van uittredingservaringen bij te dragen aan meer kennis bij discussieparticipanten, maar ook mijn eigen ideeën over dit spirituele bij te stellen als ik er tekortkomingen in zou ontdekken. Gaandeweg leerde ik er inderdaad veel bij en dat ging niet alleen over de inhoud, maar ook over de vorm van de discussie. Ik had op school nooit les in discussiëren gehad, althans niet qua “verboden” gebruik van drogredenen. En ik kan u al verklappen dat ik dankzij mijn vertoeven onder skeptici ook inhoudelijk mijn ideeën bijstuurde, van “Zeker, uittredingen uit het lichaam moeten wel een bewijs van leven na de dood zijn” naar “Er zijn genoeg aanwijzingen dat de menselijke geest tot veel in staat is, en misschien is voortbestaan van de geest na de fysieke dood inderdaad werkelijkheid.” Dus zowel qua inhoud als qua discussievormen begon ik bij te leren!
Hoogtepunt was de discussie over Pim van Lommels kaskraker “Eindeloos Bewustzijn”. Naast Rudolf Smit maakten bijvoorbeeld ook psycholoog en filosoof Titus Rivas en anesthesist Gerald Woerlee hun opwachting.

Rudolf Smit is net als ik aan beide zijden actief. Hij was aanwezig bij de oprichtingsbijeenkomst van de Stichting Skepsis in de Internationale School voor Wijsbegeerte te Amersfoort in 1987 (aan de Dodeweg 8! ;-)). Overigens maakt Jan Willem Nienhuys melding van een andere locatie, namelijk het Humanistisch Verbond in Utrecht, maar zegt ook dat er al een eerdere oprichtingspoging was. Het eerste Skepter nummer verscheen in maart 1988. In dat nummer worden essentiële zaken als de doelen van Stichting Skepsis besproken. Ofschoon Skepsis was opgericht naar aanleiding van de ambities van het Committee for the Scientific Investigation of Claims of the Paranormal, afgekort: CSICOP, en met name van de zeer actieve oprichter ervan, skepticus en seculier humanist Paul Kurtz, wilde Skepsis een geheel Nederlandse beleving zijn met als doel: zoveel mogelijk neuzen uit zoveel mogelijk richtingen bijeen brengen voor een vruchtbare, bonte en brede discussie:

“Konklusies
Wat kan en moet Skepsis nu leren op grond van deze ervaringen van CSICOP in de V.S.? Persoonlijk denk ik drie dingen:
Allereerst moet alle aandacht gericht worden op het verwerven van een zo breed mogelijk samengestelde achterban, mensen uit alle milieus, alle opleidingsniveaus en alle beroepsgroepen. Dat is wezenlijk om te voorkomen dat Skepsis verwordt tot een wetenschappelijk vakdispuut dat gelijkhebberig in zijn ivoren toren verschanst zit.
Daarnaast moeten wij voorkomen dat polarisatie door Skepsis bevorderd wordt; het gaat immers niet om gelijk hebben, gelijk krijgen of een dispuut winnen, maar om het maatschappelijk presenteren van een ‘redelijk-alternatieve’ visie op de werkelijkheid die heel bevredigend kan zijn voor iedereen in alle situaties.
We moeten streven naar een spreiding over vakgebieden van de werkgroepleden en de bestuursleden. Op dit moment is de belangstelling voor Skepsis beduidend groter onder artsen, astronomen en natuurkundigen dan onder economen, sociologen en neerlandici. Wanneer dat structureel zou blijken te zijn, wordt dat een ernstige bedreiging voor de levensvatbaarheid van het goede idee dat Skepsis heet. Wat dat betreft ligt er voor ons als bestuursleden een grote uitdaging en taak in de uitbreiding van de organisatie. Hopelijk bouwen wij iets op waar we over tien jaar met maatschappelijke voldoening op terug kunnen zien.
Drs. Bert van Gelder is sekretaris van Skepsis en als socioloog werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam.” Uit: Skepter Jaargang 1, nummer 1, 1988.

Smits contact met Nanninga en Nienhuys dateert vanaf ongeveer 1990. Vroeger was Smit astroloog, maar na een onthutsende ervaring met een abusievelijke omwisseling van cliënt-gegevens, waarbij de cliënte in kwestie zeer tevreden was geweest met de duiding die voor een andere dame bedoeld was, was hij teruggekomen op het geloof in astrologische zeggingskracht. Op 10 november 1990 verzorgde Smit een lezing op het Skepsis congres en ook had hij diverse malen in de Skepter gepubliceerd (jaargangen 1990, 1992, 1995). Zijn ommekeer van praktiserend astroloog naar astrologie-skepticus veroorzaakte drie jaar van depressie bij Smit, maar hij had de openheid van geest om zijn wereldvisie bij te stellen en schreef er een rauw-eerlijk stuk over.

Hot Skepsis topics waren naast Pim van Lommels boek “Eindeloos Bewustzijn”, de astrologie-Gauquelin discussies, de AWARE studies van Sam Parnia en verwante bijna-doodervaringen topics, de Dentures man en de Pam Reynolds case.

Tijdens de stevige discussies vielen er zeer zeker ook toen al enkele ernstige spaanders, zoals bijvoorbeeld Martin Biers uitspraak dat Pim Van Lommels boek mensenlevens kost. Martin Bier is af en toe, maar dat wel al vele jaren, actief op de twee Skepsis websites, op op skepsis.nl en op kloptdatwel.nl, en heeft een PhD in natuurkunde.

De taal bleef nochtans behoorlijk onder controle, er werd doorgaans niet gescholden en er werd niet de indruk gewekt dat er – ik chargeer naar mijn indruk slechts een beetje nu – louter domme en slimme mensen op deze wereldbol bestaan.

De discussies onder een gemêleerd gezelschap meanderden op onder andere genverbrander.nl (door mij als eerste geregistreerd), stenoomen.nl, kloptdatwel.nl en bijvoorbeeld ook tasmedes.nl voort. Nienhuys postte op het genverbrander.nl forum onder de humoristische naam “Lichtbol”. Na jaren verwijderde ik de betreffende pagina’s en discussies, waar zeer goed aan was deelgenomen, mijn eerste blog over Pim van Lommel had zelfs meer dan 650 reacties ontvangen. Ik kon dit blog en een klein deel van de reacties via Internet Archief terughalen.

Nienhuys leerde mij gaandeweg wat een ad hominem was.

Een beetje flauwe opmerking van mij dat James Randi fysiek zo klein was, kon rekenen op een reprimande van Leermeester Nienhuys: “Dit is een ad hominem, dat moet je niet doen.” De betreffende uitwisseling kan ik niet meer vinden, maar hier is een link naar een uitvoerige voorbeeld-discussiepagina op kloptdatwel.nl over Randi en verwant zoals Woerlee, met mij in the earlier days, in 2012. Het kostte me even, maar: ik leerde!

Met Nanninga kwam ik op 6 februari 2011 zelfs tot een Flowerpower moment:
Rob Nanninga: “@ Sten Dan zijn we het daar gelukkig over eens (een warme hug valt je virtueel ten deel ;-)).”

Op kloptdatwel.nl leerde ik ook Pepijn van Erp (1972, van huis uit wiskundige) vanaf afstand kennen, want ik was in oktober 2011 naar Amerika geëmigreerd, en Van Erp was in precies diezelfde tijd, 2011-2012, bij Stichting Skepsis verzeild geraakt.

Fast forward 2014. Rob Nanninga overleed! Hij was slechts 58 jaar! Ik was diep geschokt, mijn Skepsis vriend had het tijdelijke voor het eeuwige verruild.

Pepijn van Erp nam het stokje van Nanninga over en werd content manager van Skepsis. Hij nam daartoe de pc van Rob Nanninga over die tjokvol Skepsis activiteiten stond.
Samen werkten Jan Willem Nienhuys en ik aan de vertaling van “Fliegergedicht” (van de Duitse Neofolk band Darkwood waar Rob van hield) voor het In Memoriam boekje van Rob Nanninga.

De discussie over allerlei paranormale en minder paranormale zaken ging steeds meer door op de Skepsis-tak kloptdatwel.nl, formeel wel onafhankelijk opererend, die sinds 2011 officieel door Maarten Koller wordt beheerd, maar eigenlijk voornamelijk in de handen van Pepijn van Erp lag en ligt. De moderatie door met name Van Erp was anders dan op skepsis.nl onder Rob Nanninga.

Nu spreek ik niet alleen over mijn eigen beleving, maar zeker ook over die van een aantal anderen, die net als ik meer uit de “alternatieve” – wat heet – hoek waren komen waaien en met wie ik ook achter de schermen contact had. Had ik me op Skepsis.nl relatief veilig gevoeld, op kloptdatwel.nl was dat anders. Ik werd aangevallen, wat ik ook zei en hoe ik ook mijn discussietechnieken probeerde te professionaliseren. De moderator(en) liet(en) het toe dat er mensen werden afgebekt.

Je zag er steeds minder reageerders en zeker zeer veel minder van naam bekende mensen uit zowel de skeptische als niet-skeptische hoek. Veel reageerders kwamen en gingen, ook mensen die ik persoonlijk kende, zoals Rudolf Smit, Titus Rivas en bestuurslid van SPR, Studievereniging voor Psychical Research, Fred Melssen. Achter en voor de schermen poogde Rudolf Smit uit alle macht de moderatie, bestaande uit vrijwel alleen Van Erp, te bereiken, maar het was als roepen in de woestijn en ook Smit verdween teleurgesteld van het skeptische discussie-toneel.

Een heel kleine club vaste reageerders bestaande uit Jan Willem Nienhuys, “Wilmamazone/”Wilma S”/”Wilma”, “JennyJo”, “MariannedO”, “Hans/Hans1263”, “RV”, “FVerweren/”FrankVerweven”/”FVerweven”, “Renate1” en nog wat mensen hield en houdt het nog steeds vol. Dit betreft vrijwel grotendeels anonieme accounts, dat wil zeggen: van deze mensen is de identiteit niet bekend bij de bezoekers van de website.

Er werden ook regelmatig mensen permanent geblokt door Van Erp, zoals “Ragnar” (pseudo), “Theo van Bergen” (pseudo), “Mopje” (ditto) en Harry Smit (echte naam). Overigens kregen de vaste reageerders het ook met elkaar aan de stok, zo vlogen bijvoorbeeld “Wilma” en “JennyJo”, “Wilma” en “FVerweven”, “Wilma” en “RV” en “RV” en “FVerweven” elkaar stevig in de haren.

De die-hard “FVerweven” lijkt in 2021 de kloptdatwel-deur achter zich dichtgetrokken te hebben. “IkBenWeg”: “Zo zie je maar weer, als er geen liefde en aandacht meer voor een website is, geen strakke moderatie dus, dan nemen de dwarsliggers en schreeuwerds uiteindelijk de site over. […] Gefeliciteerd RV, je hebt gewonnen de site is nu van jou. Ik wens allen een prettige eeuwwisseling.”

Er is één commentaar in het bijzonder van “FVerweven” bij een artikel van Pepijn van Erp dat bij mij was blijven hangen.

Dat commentaar past binnen het kader van dit blog: “FVerweven” op 8 september 2016: “Tuthola: domme, onhandige, vaak ook preutse, stijve vrouw. Waarom die vrouw een tuthola noemen, is toch nergens voor nodig? Geeft m.i. skeptici alleen maar een slechte reputatie.” “FVerweven” richtte zijn pijlen op de titel van het blog dat met het woord “Tuthola” meteen de toon had gezet.

Het bloed kruipt echter waar het niet gaan kwam en een kleine harde kern bleef aanwezig. Er sneuvelden soms honderden reacties tegelijkertijd, omdat reageerders, boos op elkaar en op de moderatie, ze met veel bombarie verwijderden. Steeds weer voelde ook ik onwil of ronduit vijandigheid, ook bij de moderator van Erp en incidenteel ook bij Maarten Koller. Ik kreeg in mijn geval de indruk dat niet mijn posts, maar louter mijn naam en achtergrond er toe deden, een allround ad hominem dus, waarbij ik als mens in het geheel werd afgeserveerd. Een paar van de die-hard reageerders eisten zelfs van me dat ik publiekelijk afstand zou nemen van mijn boeken over uittredingservaringen en dat ik mijn blogs over Rob Nanninga als de wiedeweerga zou verwijderen.

Toen er in 2012 een artikeltje op kloptdatwel.nl verscheen dat raakvlakken heeft met mijn boeken, werd er reikhalzend naar mijn bijdrage uitgekeken en begon men te mopperen nu ik juist schitterde door bewuste afwezigheid. Ik wist door ervaring waar men hier op uit was: het “para”thema bloedig uiteen trekken om het vervolgens als grof vuil weg te gooien, kind met badwater inbegrepen. Het groepje reageerders en de moderatie aldaar zullen dit waarschijnlijk vehement ontkennen, maar mijn stellige indruk is dit: werkelijk openstaan voor zulke thema’s doet men daar niet. Kortom: ik bedankte voor de “eer”.

Na de zoveelste teleurstellende ervaring haalde ik mijn schouders op en trok ook ik in 2018 definitief de deur dicht op kloptdatwel.nl. Het gevoel dat overheerste bij alle inmiddels afgedropenen laat zich misschien zo verwoorden: “Je hoeft niet bij de moderatie aan te kloppen, want je vindt er toch geen gehoor”. Aan de wolven overgeleverd! Maar waarom ging en gaat het er zo aan toe en waarom was er zo opvallend weinig assistentie vanuit de moderatie-hoek?

Met de komst van kloptdatwel.nl verdween geleidelijk maar onmiskenbaar de toch al zo moeizame online Nederlandse dialoog tussen “Skepsis” en “Alto-land”. Woerlee en Smit, en andere nauw betrokken mensen werden steeds minder frequent gespot, totdat de beide “partijen” zich welhaast geheel leken teruggetrokken te hebben in de eigen kampen, wat naar mijn persoonlijke indruk nog steeds zo is.

Ondertussen werd het belang van Facebook, maar vooral Twitter steeds groter. Het vriendelijke, beetje sullige, Hippie Flower Power bloemen en vlinders-Hyves (2004-2013) tijdperk, waar ook discussies hadden plaatsgevonden, was al helemaal een nostalgische, verre herinnering. Van Erp werd steeds actiever op Twitter. In 2018 trad er wat hem en mij betreft een omslagpunt op. Van Erp had weliswaar nog een artikeltje gepubliceerd waarin ik als mede-hoofdpersoon genoemd werd en waarin voortgeborduurd werd op eerdere Robbert van den Broeke zaken, maar de kloof was voor mij inmiddels te groot geworden om nog op kloptdatwel.nl terug te keren.

Fast forward 2020. De Pandemie was gearriveerd! We stortten met ons allen in onbekend terrein en de strijd om wel of geen vaccinaties, de Corona-regels en lock downs, verplicht thuiswerken, onderwijs via Zoom, maskerplicht, vaccinatiebewijzen en wat dies meer zij zorgden en zorgen nog steeds voor grote onrust bij een groot deel van de samenleving. Wantrouwen tegen de overheid en wantrouwen tegen elkaar stak steeds meer de kop op.

Het woord “wappie” in de betekenis van “dwaalgeest” werd aanvankelijk in de crisistijd slechts af en toe gebruikt, maar geleidelijk werd dat steeds frequenter tot uiteindelijk, ten tijde van dit blog, najaar 2021, het echt dé slinger-maar-te-pas-en-te-onpas-de-lucht-in-term werd van het jaar.

Al dan niet skeptische duidingsblogs schoten her en der uit de grond als paddestoelen, maar kerndiscussies over Corona en ook wel andere skeptische onderwerpen speelden zich niet (langer) hoofdzakelijk in en onder blogs af, maar met name op Twitter, Facebook en LinkedIn.
Tweets worden door Google en andere zoekmachines makkelijk teruggevonden en zijn snel en gemakkelijk te citeren, want: kort. Op Twitter is de tekenlimiet per post vandaag de dag 280 tekens. En een Twitter-link-url invoegen is een fluitje van een cent. Het beperkte kader van Twitter noopt echter tot drastische inperking, dus ook argumenten moeten in minimale woordhoeveelheden genoemd worden en draadjes, soms wel met zestig delen, werden onontkomelijk en zodoende werd daar ook weer iets op gevonden: de Thread Unroller. De tegenhanger van de onbeperkte tekenhoeveelheid reacties en discussies op skepsis.nl onder de blogs zou ik inmiddels omschrijven als uitermate matjes. Wat mij steeds meer begon op te vallen was de ongelooflijk rauwe toon op Twitter, het gebrek, en soms zelfs de complete afwezigheid van solide argumenten, het schelden en de overheersende anonimiteit van veel posters.

Toen zelfs de toch altijd zeer gematigde en uitermate onderbouwde mede-oprichter van Stichting Skepsis, Marcel Hulspas op Twitter op niet misverstane toon begon uit te varen, en ook al het woord “wappie” gebruikte, moest ik toch even slikken.

Maar misschien schrok Hulspas er zelf ook van! 😉

Een selectieve blik, uitgezocht naar inhoud van dit blog, op opiniemaker Chris Klomp’s website, namelijk daar waar het gaat over “wappies”, illustreert mijns inziens de blinde vlekken die aan beide zijden, de “skeps en de altos”, van de (Corona-)strijd aanwezig zijn. Ik heb één zin in rood gezet, die mijns inziens toch tot nadenken kan stemmen, gezien de rest van de titels: “Kap eens met die haat richting journalisten”. Tevens heb ik het gebruik van het woord “wappies” in vet gezet.

De woordenoorlog op Twitter gaat vaak naadloos over in het doxen of doxing, dus verder dan het online kadertje van de tweet, met bijvoorbeeld het posten van privé adressen en werkgeversnamen op Twitter.

Zo postte op 15 augustus 2020 Pepijn van Erp als reactie op een post van het Twitter account “Ethiek is overal” bij een foto van een Corona-betoging met daarin weliswaar geblurde kinderen met een “Davidsster” de volledige naam van de vader van de twee kinderen. Ofschoon Gert van Dijk van het “Ethiek is overal” account dus juist postte om iets aan de kaak te stellen, viel dat bij mij in de verkeerde aarde als zijnde een tweet die voor extra rottigheid kan zorgen. Dat mijn inschatting correct was, bleek ook, want eronder verscheen bijvoorbeeld al spoedig de ongeblurde foto van de kinderen (die overigens nog steeds online staat ten tijde van het schrijven van dit blog). Toen ik gealarmeerd hierover bij Jan Willem Nienhuys aan de bel trok, reageerde Nienhuys niet. Van Erp verwijderde de tweet wel.

In april 2020 werd ik opeens zonder verklaring, ook na een paar keer online navragen, op Van Erps persoonlijke Twitter account geblokkeerd. Op Twitter reageer ik vanuit mijn betrokkenheid bij Stichting Skepsis af en toe op hem, naar mijn weten en herinnering altijd goedgezind dan wel beschaafd. Gemaild had ik hem al niet meer sinds november 2019. Dit vraagt om een korte toelichting. Van Erp en ik mailden als het zo uitkwam, en dat ging veel over de zaak Robbert van den Broeke en ook wel over kloptdatwel.nl zaken. Omdat de van den Broeke zaak een langdurige was, beloopt het aantal emails in de vele honderden, om precies te zijn: 4483 mails van mij naar Van Erp, waaronder nadrukkelijk ook veel groepsmails, omdat er veel mensen meededen met de Robbert van den Broeke discussie, en 945 mails van Van Erp naar mij. Precies een jaar later blokkeerde hij mij ook op het Twitter Skepsis account dat hij beheert. Dit was voor mijn gevoel toch van een andere orde. Blokken doe ik zelf al geruime tijd (vermoedelijk een paar jaar nou) in het geheel niet meer. Immers: Twitter blijft toch wel zichtbaar, tenzij je je account geheel op slot zet. Blokkeren roept in feite het maken van screenshots op, omdat je niet onderaan de tweet kan aansluiten voor je reactie(s). Met blokken stuur je een bericht naar de ander: “Jij doet voor mij niet meer mee”. Ik bleef en blijf ook op Van Erps tweets reageren, maar dus gedwongen indirect, dus via screenshots, en zeker toen ik besloot dit blog over mijn ontluisterende waarnemingen over skeptische discussies te schrijven. Hier is een voorbeeld van mijn manier van reageren.

Hij had me een keer kort ontblokt, toen Eelco de Rook, een online Twitter vriend, kort met mij Van Erps blokgedrag op Twitter besprak, maar na een zeer korte uitwisseling waarin Pepijn van Erp naar mijn stellige indruk niet ter zake doende argumenten gaf en gewoon niet scherp was, en ik dit ook opmerkte, ging ik weer op de blok.

Zijn inmiddels collega-Skepsis bestuurslid, sinds ongeveer lente 2021, medisch journaliste Aliette Jonkers blokte me reeds in vroeg 2020 nadat ik na haar optreden over het Corona Virus in Koffietijd had opgemerkt dat ik de “dokterlook” van haar profielfoto leuker vond dan haar “glamourlook”, wat ze ten onrechte als een belediging opvatte. Wat ik ook verzoenend zei, maar toen was het al te laat. Het was gewoon zomaar een opmerking, maar niet ad hominem bedoeld, ik kende haar slechts van die profielfoto waarop ze een witte blouse draagt wat bij mij een positief “doktergevoel” creëerde. Toen ik even later wel inhoudelijk reageerde en onderbouwde, over griepcijfers in de VS die zij mijns inziens in haar optreden in Koffietijd verkeerd geïnterpreteerd had, hoorde ik nooit meer wat en bleef ik voor eeuwig door haar geblokt (mijn accountnaam was toen nog Robbert van den Broeke gerelateerd @genverbrander10).

In feite kan geblokt zijn aanvoelen als een vorm van censuur. Betreffende tweets zijn als je zelf ingelogd bent niet meer zichtbaar en er ontstaan bij voortduring mededelingen van Twitter: “Je kunt deze Tweet niet bekijken omdat deze account-eigenaar beperkt wie zijn Tweets kan bekijken”.

Wat rest er van enthousiasme en welwillendheid aan skeptici-zijde als mensen die (deels) anders denken willen bijdragen aan discussies? Op kloptdatwel.nl werd er op een gegeven moment na de blok van Van Erp op mij gereageerd op wat tweets van mij, en Pepijn van Erp reageerde op kloptdatwel.nl als volgt: “Ik heb de discussie over Oomen toch maar gewist, dat leek me niet erg zinvol en voedt alleen maar haar merkwaardige obsessie met Skepsis, Kloptdatwel en mijn tweets.”. Betreffende reacties over mij, inclusief zijn eigen reactie, zijn inmiddels integraal door Van Erp verwijderd.

Achter de schermen mailde ik Jan Willem Nienhuys wel eens over de steeds meer uitblijvende discussie onder de blogs van skepsis.nl, en ook wel over kloptdatwel.nl en de uitingen van Van Erp en maakte daar ook een paar keer melding van op Twitter omdat ik graag met open vizier werk. Mijn meer recente mails gingen ook over de ad hominems zoals het frequent gebezigde woord “ophitscreationist” door Van Erp. Maar na Rob Nanninga’s overlijden, en met een gereserveerdheid die ik in toenemende mate bij Nienhuys meende te ontwaren, boterde het niet meer zo tussen Nienhuys en mij. Toen ik een keer kritiek had op het reilen en zeilen van Skepsis/Kloptdatwel, reageerde Nienhuys in een email van donderdag, 22 december 2016 dat hij niet open stond voor kritiek dan wel feedback van mensen die “niet eens” abonnee of donateur van Skepsis zijn (ik was dat wel in het verleden). Ik zie niet in hoe dat een verschil maakt. Tot mijn verbazing schreef Jan Willem Nienhuys mij nu dat “ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is” en op mijn ad hominem mails reageerde hij al helemaal niet. De non-ad hominem regel die voor mij gold, gold blijkbaar niet voor Skepsis bestuurslid Pepijn van Erp. Een ongemakkelijk idee begon zich bij mij op te dringen: werd er hier wellicht met twee maten gemeten door de twee wiskundige bestuursleden van Skepsis: Nienhuys en Van Erp?
Heel af en toe had ik via Twitter ook contact met Catherine de Jong van de Vereniging tegen De Kwakzalverij die nauw betrokken is bij het Skepsis bestuur en daar bijzit in vergaderingen. Ik vroeg haar met Van Erp te praten om te vragen zijn blokkade tegen mij op te heffen, omdat dit bepaald geen eenheidsbeeld schept bij mensen die wij, met name Rob Nanninga, Jan Willem Nienhuys, Pepijn van Erp en ik dus, in het verleden gemeenschappelijk onder de loep hadden genomen, zoals dus de genoemde Hoevense Robbert van den Broeke. Dit vragen stootte op verzet, De Jong zei dat Van Erp persoonlijke besognes had, maar toen ik daarop stelde dat iedereen die heeft en dat dat naar mijn mening geen reden is voor dit soort vijandigheden, werd het stil.

De Pandemie bleef plagen en de gemoederen op Twitter liepen steeds hoger op, niet in het minst door mensen als Janet Ossebaard, Donald Trump en QAnon aanhangers, maar mijns inziens zeker ook door mensen die in steeds sterkere bewoordingen hun afkeur lieten blijken. Dit was allang geen geciviliseerde discussie meer, maar eerder een bloedig uit elkaar trachten te trekken van “tegenstanders”. De Abuse knop van Twitter werd vaker dan ooit aangeklikt.

Al in de vroege opmaat van Skepsis had zich een zeer onverkwikkelijke zaak voorgedaan, waaruit bleek dat het uiten van wantrouwende, grievende woorden zeer hard kan aankomen als iemand toch al niet lekker in zijn vel zit. Het betreft de zaak rondom de Franse psycholoog Michel Gauquelin. De Mars-effecthypothese werd voor het eerst gepubliceerd door Gauquelin in 1955 en stelde dat Mars vaker bepaalde posities aan de hemel inneemt bij de geboorte van sportkampioenen. Jan Willem Nienhuys was pas na Gauquelins overlijden met alle data aan de slag gegaan, maar dit weerhield hem er niet van Gauquelin postuum stevig aan te vallen.

Dit is een van de grootste breinbrekers onder skeptici geweest: bestaat er dan tóch meer dan skeptici voor mogelijk houden? In 1991 organiseerde Skepsis een Europese skeptische conferentie, ‘Astrologie kritisch bekeken’, waarop dit Mars-effect uitvoerig besproken werd. Deelnemers waren onder andere astrologie/psychologie kopstukken: Rudolf Smit, Geoffrey Dean, Suitbert Ertel en Michel Gauquelin. Gauquelin werd na het uitbrengen van zijn Mars-effect data overvallen door een stortvloed aan aanvallen van skeptische zijde en deze zaak heeft letterlijk meer dan een halve eeuw geduurd en tot ver na Gauquelins overlijden. Deze pennenstrijd vindt ook zijn uiting in het boek Tests of Astrology (Pagina 79, uitgave 2016. Auteurs Dean, Mather, Nias & Smit): “Later, in Dutch, in his 2012 obituary of Paul Kurtz, Nienhuys says Gauquelin “alleged” the Comité Para had replicated the Mars effect, implying (wrongly) that they hadn’t, see […]. He then accuses Gauquelin of cheating (“I cannot call it otherwise”) and of deceiving people about his data, both of which are untrue, but says nothing about the extraordinary bad behaviour of Mars effect skeptics including Kurtz that led to accusations of self-serving bias, see […], the same self-serving bias that Nienhuys seems incapable of avoiding.” De betreffende Nederlandse zin van Nienhuys luidt: “Een Frans skeptisch comité (CFEPP) had namelijk nogmaals de claim van Gauquelin onderzocht, en ontdekt dat Gauquelin vals speelde. Anders kan ik het niet noemen.”

Gauquelin pleegde, toen ook zijn tweede vrouw hem verlaten had, in deze voor hem kwetsbare tijd op tweeënzestig jarige leeftijd en 128 dagen na dit skeptische congres zelfmoord.
Achter de schermen was er een fikse botsing hierover geweest tussen Rudolf Smit en Rob Nanninga, toen Nanninga anderhalf jaar na dato een ingezonden brief van Smit in TvP (Tijdschrift voor Parapsychologie, In Vol 77, Nr 3, 2010), over deze zaak onder ogen had gekregen. Smit had scherpe kritiek geuit op de werkwijze van skeptici in het algemeen en Nanninga, die dacht dat hij ook Jan Willem Nienhuys had bedoeld, had toen als harde eis aan Smit gesteld: rectificatie in de vorm van excuses. Toen wat later bleek dat Nanninga de lezersbrief niet goed gelezen had, kwam hij terug op zijn harde eis en bleek zijn commitment aan zowel de waarheid als de zachtheid, want hij gaf in verzoenende en opmerkelijk zachte woorden zijn ongelijk toe (volledige correspondentie hierover in bezit van CO).

En ook binnen de bestuursgelederen van Skepsis borrelde (en borrelt?) het soms heftig(er). Dat begon al heel vroeg, toen naast Jan Willem Nienhuys en Rob Nanninga ook Marcel Hulspas bestuurslid was. Deze drie waren er vanaf het begin bij, Nanninga wordt vanaf het tweede nummer van de Skepter als bestuurslid genoemd. Uit de colofon van alle Skepters is goed te zien hoe de functies wat verschoven, nieuwe mensen erbij kwamen en weer weggingen, maar de harde kern bestaande uit Marcel Hulspas, Jan Willem Nienhuys en Rob Nanninga, bleef.

Totdat opeens Marcel Hulspas vanaf het Skepter nummer van december 2002 opgestapt bleek. Achter de schermen speelden hoog oplopende emoties die gingen over de behandeling van christelijke geloofszaken in de Skepter, waarbij Rob tegenstander was, en Marcel voorstander. Jan Willem Nienhuys over het vertrek van Hulspas: “Eind 2002 veranderde er het een en ander bij Skepsis. Hoofdredacteur Marcel Hulspas van Skepter wilde een door mij op zijn verzoek vertaald en samengevat hoofdstuk van een boek van de Engelse psycholoog Nicholas Humphrey afdrukken. Rob was het daar niet mee eens: het was een ongenuanceerd antireligiestuk, en bovendien was het stokoude koek, het was namelijk een bekende Amnesty-lezing die al vijf jaar op internet stond. Ik vond bij nader inzien – mijn vertaling was al af – dat Rob wel gelijk had. Zulke oude buitenlandse afgelebberde stukken, dat is niks voor Skepter. Hulspas deed toen al een tijd steeds minder aan Skepter. Hij was al lang bezig met een boek over de bronnen van het Oude Testament, dat uiteindelijk in 2006 verscheen. Ook maakte hij vage toespelingen op uitbreiding van het werkgebied van Skepsis: niet alsmaar ufo’s, alto’s en astro’s, maar een frontale aanval op religie en never mind de vrijdenkers van De Vrije Gedachte. Het resultaat was dat hij besloot subiet te breken met Skepsis.”
Dat deze strijd om “skeptische tolerantie” van alle tijden is, bewijst een willekeurige zin uit de Wikipedia pagina over de prominente en reeds genoemde skepticus Paul Kurtz: “Tijdens de conferentie van de Council of Secular Humanism in Los Angeles (7–10 oktober 2010) waren er duidelijk spanningen over de toekomst van het humanisme toen Kurtz aandrong op een meer toegeeflijke benadering van religie, terwijl zijn opvolgers een meer strijdvaardiger houding wilden.“

Dit eerste kleurennummer van de Skepter ken ik sinds de Robbert van den Broeke tijd 2005-2006 wegens het “Paranormale pimpelmezen”. Op een gegeven moment had ik namelijk het genverbrander.nl domein ter verkoop aangeboden en ik had de opbrengst aan de Nederlandse Vogelbescherming beloofd. De fraaie Pimpelmees-voorkant had ik toen gebruikt voor de website. Helaas waren er geen kopers en ik deed de domeinnaam in maart 2015 gratis over aan Stichting Skepsis via Pepijn van Erp. Pas sinds het schrijven van dit blog weet ik dat dit vrolijke geel-groene nummer van de Skepter met mijn favoriete diersoort erop: de vogel! van Rob Nannninga’s hand is in zijn eerste hoedanigheid als hoofdredacteur van de “Skepter”.

Wrijvingen dan wel verschillen in ambities bleken ook uit het feit dat Jan Willem Nienhuys in 2009-2010 een uitstapje maakte naar de Vereniging tegen de Kwakzalverij, waar hij opeens webmaster bleek te zijn en aldaar in korte tijd veel artikelen van zijn hand publiceerde. Ik was daar destijds erg verbaasd over, omdat hij opeens weg leek te zijn bij Skepsis.nl en mailde er uitvoerig over met Nanninga en Nienhuys. Op maandag 11 mei 2009 schreef Rob Nanninga mij: “Ze hebben JW gevraagd of hij websiteredacteur wilde worden en dat lokte hem blijkbaar wel aan. Verder weet ik er niet veel van. Ik wist ook pas dat hij een dik boek over China had geschreven toen het uitkwam.” en op dezelfde dag: “Hij is feitelijk overgestapt, al heeft hij dat niet aangekondigd (ik zag het ook pas toen ik de website van de VtdK bekeek).” Na ruim een jaar bleek dat bij Nienhuys na enige tijd de emoties zeer hoog opgelopen waren en hij, naast woordvoerder, zelfs geen lid meer was van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Rob was er terughoudend over en schreef onder andere dat hij wel leukere zaken te doen had.

Jan Willem Nienhuys’ Vereniging tegen de Kwakzalverij-exercitie duurde niet lang. Zo’n anderhalf jaar later, in najaar 2010, was Nienhuys met een stille, richting de buitenwereld, edoch ook slaande trom, achter de schermen, vertrokken. Redenen van zijn vertrek kwamen ondermeer voort uit zijn onvrede met het VtdK beleid. Nienhuys had kritiek op de VtdK omdat die volgens hem al sinds mensenheugenis geen eigen onderzoek meer had gedaan, maar er wel altijd als de kippen bij was om kritiek te leveren op onderzoekjes van de Stichting Skepsis, voorts voornamelijk op louter doktoren-inbreng gericht was en volgens hem op onzorgvuldige wijze de publiciteit zocht. Ik mailde de VtdK ook om te vragen naar dit vertrek. Daarop kreeg ik op donderdag 25 november 2010 een mijns inziens eigenaardige reactie. Ik zal opnieuw parafraseren om het emailgeheim te respecteren. Er werd bevestigd dat Nienhuys na een meningsverschil geheel en al weg was en een voorstel van mij om hun Twitter logo te ontwerpen (een ideetje dat ik toen had, don’t ask) werd afgewezen wegens mijn publicaties over uittredingen en astrale erotiek. Ik behoorde immers tot de “partijen die bestreden werden” (deze formulering werd letterlijk gebruikt).
Dit is natuurlijk ad hominem als zijnde geplaceerd over een persoon als geheel. Immers: wegens boeken over mijn “astrale” uittredings-ervaringen, werden ook mijn grafische ideeën verworpen. Het was wat mij betreft begrijpelijk geweest als ik een medische kwakzalver was geweest, maar mijn publicaties over uittredingservaringen zijn gewoon dat: een beschrijving en duiding van universele bewustzijnservaringen, wat niets te maken heeft met medische kwakzalverij. Dit werd ook zo gevoeld door Nienhuys die verder nooit kwaad zag in mijn “astrale activiteiten”.

Genoemde mede-oprichter van Skepsis, Marcel Hulspas, bleek in 2013 overigens evenmin een liefhebber van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, zoals blijkt uit het fulminerende stuk dat hij publiceerde op ThePostOnline.

Maar ook tussen Nienhuys en Nanninga boterde het niet altijd, waarbij Rob Nanninga de voorstander was van grotere tolerantie jegens de acties van andersdenkenden, zoals “zelfs” publiek spreekrecht voor mensen die “gevaarlijke onzin verkopen”.

Dit bleek in 2010 uit een steekspel over en weer naar aanleiding van een Skepsis blog met betrekking tot een lezing van de nog immer actieve Johan Oldenkamp. In een mail die Rob Nanninga volgens mij als enige ooit van al zijn mails onderaan met “Deze mail is privé” labelde (niet de mail bij deze alinea afgebeeld), schreef hij dat zijn ethiek afweek van die van Jan Willem Nienhuys (geparafraseerd en onder weglating van de rest). Het betreffende blog werd later door dit gesteggel in het geheel van de Skepsis website verwijderd.

De meeste woorden bijten niet. Maar woorden die tolerante subtiliteit, vertrouwen in de goedheid van de waard dan wel onderbouwing missen, of een combinatie van deze probleem-uitlokkers, kunnen zeer ernstige gevolgen hebben. Dit soort woorden lijkt bezig met een scherpe opmars wat een schokkende afspiegeling vond in het (Social Media) Tijdperk van Donald Trump met als absolute anti-climax de bestorming van het Capitool die ik, als sinds 2017 officieel Amerikaanse, met tranen in de ogen en vanaf veilige afstand in Davis in Californië op het nieuws aanschouwde.
De gevolgen van harde, dan wel ontspoorde woordenstrijden kunnen financieel zijn. Er hangt een stevig prijskaartje aan rechtszaken. Er kunnen ook acties en daden uit voortkomen, misdaden zoals brandstichting, aanslagen, soms zelfs met dodelijke afloop, zoals bij de QAnon al meerdere keren het geval was.

Aangezien mijn verhaal Stichting Skepsis blijft volgen, volgt ook hier het voorbeeld van verschillen tussen de online actieve bestuursleden van Stichting Skepsis. Skepsis bestuursleden die online dan wel publiekelijk (TV, radio enzovoort) goed zichtbaar waren en zijn, waren altijd in de minderheid. Wist Rob Nanninga al die jaren 1987–2014 met zijn veelal lange en diepgaande artikelen over heikele onderwerpen succesvol kosteloos uit de handen van boze ontvangers te blijven, zo lukte dat Van Erp in een veel korter tijdbestek niet.

Nanninga had het in 1994-1995 in een rechtszaak eenmalig moeten opnemen tegen de aanklager Wies Moget, die mensen in een sekte-achtige setting valse en schadelijke herinneringen aanpraatte, wat Nanninga succesvol had aangekaart, waarop Mogets instituut zonder steun van de GGD en de sociale dienst kwam te zitten. Hij was echter zo degelijk onderbouwd dat alle aanklachten door de rechter verworpen werden en Moget alle gemaakte juridische kosten moest terugbetalen. Rob Nanninga staat ook bekend om zijn eerder beschrijvende stukken waarin meestal slechts op subtiele, dan wel bewust onderkoelde wijze de aanklacht naar voren komt. Hij gebruikte geen expliciete, grievende termen, en als hij ze wel gebruikte, waren ze zeker niet talrijk, goed ingebed en duidelijk niet in de teneur van los hagel geschreven.
Jan Willem Nienhuys aan het woord over Robs zorgvuldige en milde karakter: “Rob was ook de instigator van andere Skepsis-experimenten zoals […] Bij al die gelegenheden en ook vele andere viel het op hoe respectvol Rob omging met ‘andersdenkenden. […] Rob was een perfectionist. Alles bij elkaar schreef Rob zelf ruim 600 pagina’s aan grondig nagezochte artikelen, en legde daarmee de lat behoorlijk hoog. […] Rob was in zekere zin de skeptic’s skeptic. Veel skeptici en rationalisten zijn geneigd voor eigen parochie te preken, maar daar moest Rob niets van hebben. Hij was wel streng in zijn opvattingen, schreef stadslegendenonderzoeker Peter Burger me, maar mild in zijn uitingen. Hij was typisch een man van redelijkheid en samenwerking. […] Rob vertelde wel eens dat als hij aan een onderwerp begon, hij er vaak niets van wist, maar dat hij erover las totdat hij het snapte. U begrijpt wel dat dat hard studeren was. Hij was erg bezorgd dat door een fout van hem Skepsis aan wetenschappelijke geloofwaardigheid zou verliezen.“
In de lijn hiervan: Nanninga schreef mij naar aanleiding van zijn stuk over de Moon sekte, dat hij toch een tikkeltje gespannen was of iemand hem nog ging aanklagen, maar dat gebeurde nooit, en de zaak Moget kostte Skepsis qua financiële kosten niets tot zeer weinig.

Zoals gezegd lukte het Skepsis bestuurslid van Erp niet om uit ernstige Skepsis problemen te blijven. Hij schreef een blog over de Amerikaans-Italiaanse kernfysicus Ruggero Santilli en gebruikte een paar zinnen en formuleringen die de Santillis in dermate grote woede deden ontsteken, dat ze (Ruggero Santilli met in zijn kielzog zijn echtgenote Carla) zowel Pepijn van Erp, Skepsis voorzitter Frank Israel en als ook Van Erps provider in 2016-2017 als “drager van de grievende woorden” aanklaagden. Frank Israel had er in het geheel niets mee te maken, maar de gegriefde Santilli was niet te stuiten en als Van Erp en Israel niets zouden doen, zou Israel (en natuurlijk ook Van Erp) zijn inreismogelijkheden in de Verenigde Staten zwaar bemoeilijkt zien wegens deze rechtszaak die dan uitstaande zou blijven. Dat zou voor Israel inderdaad een probleem geweest zijn, want hij reisde als astronoom regelmatig naar de Verenigde Staten.

Van Erp had met name de volgende zinnen gebruikt die Santilli als potentiële inkomstenderving zag, waarbij vooral de titel zelf een doorn in het oog was: “The Continuing Stupidity of Ruggero Santilli”, “fringe scientist Ruggero“ en met als venijn in de staart, de laatste zin: “Is Santilli just a mad professor? Or is he a cunning scam artist trying to sell his ‘Santilli-ofocus-scopes’ (or even better: stock in his businesses) to people who fall easily for sciency sounding nonsense? Maybe both …” Misschien had Van Erp de tekst in het geheel kunnen verwijderen of de gewraakte zinnen eruit kunnen halen en wijzigen, maar dat deed hij niet. En dat kwam hem op een zeer dure zaak te staan, een rechtszaak die Stichting Skepsis bijna een kwart miljoen dollar (ruim twee ton aan euri) kostte. Santilli wilde een schadevergoeding die mogelijk zelfs in de miljoenen zou lopen.

Rob Nanninga had door een zeer sobere leefwijze (hij leefde bij zijn moeder in huis en vroeg zeer bescheiden honoraria voor al zijn Skepsis diensten) de Skepsis buffer weten op te tillen naar een vergelijkbaar bedrag, een kwart miljoen euro, en bijna al dat geld ging er in de loop van deze rechtszaak uit. Jan Willem Nienhuys over deze sobere monnik mentaliteit van Rob: “Rob was al vanaf eind 1999 bezig met de website, met hoofdzakelijk stukken die eerder in het blad waren afgedrukt. Robs idee was dat de informatie die het blad leverde, tegen de laagst economisch haalbare prijs voor de abonnees en voor het grote publiek beschikbaar moest komen. Het resultaat was dat de financiële positie van Skepsis nu gezond is, maar dat Rob zichzelf te kort deed, door zich te manoeuvreren in een situatie waarin hij zwaar onderbetaald werd en mede door de druk van de sociale dienst klem zat. Eigenlijk dacht hij nauwelijks aan geld behalve als het op was, en hij was dag in dag uit met Skepter bezig. Ironisch, als je bedenkt dat de vijanden van Skepsis denken dat wij vorstelijk door Big Pharma worden betaald.“

Skepsis stond het water tot aan de lippen en deed met succes een beroep op de donateurs, waarbij er meerdere (zeer) gulle gevers waren (donaties tot zelfs 20.000 euro van één gulle gever) die anoniem wensten te blijven. De zaak liep uit op een ontheffing van Frank Israel, omdat hij er aantoonbaar niets mee te maken had, en een schikking voor Van Erp, waarbij Van Erp de titel aanpaste en de gewraakte laatste zin verwijderde. Maar het uitgegeven geld aan advocaten kwam niet meer terug. Skepsis wist de buffer naar verloop van tijd weer naar het oude peil terug te brengen door de zeer trouwe gulle-gevers achterban. Jan Willem Nienhuys schreef er ook een stuk over in de Skepter.

Pepijn van Erp had niet lang daarna, in 2018-2019, nog een rechtszaak die eveneens ging over grievende woorden van Van Erp. Een boekrecensie waarin Van Erp onder andere het woord “plagiaat” had gebruikt, maakte publicist, fotograaf en ondernemer Willem Middelkoop kwaad en hij sleepte Van Erp voor het gerecht. De rechter wees de eisen echter af.

Voor ik hieronder een reeks skeptische drogredenen zal voorleggen, kom ik langzamerhand op de top van de berg aan. De conclusie dient mijns inziens te luiden dat de discussie tussen “skeps” en “altos”, in een nieuwer jasje ook “skeps” en “wappies”, genoemd nooit echt goed is geweest. En dat ook het Skepsis bestuur onderling soms met elkaar over de grond aan het rollebollen was. Én met “zusterorganisatie” De Vereniging tegen de Kwakzalverij! Er waren vele mensen zoals Rob Nanninga, Rudolf Smit en ik die heel graag in de bonte discussie gebleven waren, maar de strijd werd vaak gewoon te hard en mensen raakten gekwetst, en durfden niet of niet meer. Datzelfde gebeurt nu, en in mijn optiek dan nog eens maal tien, op social media nadat de wereld in de Pandemie stortte. Crisistijden gooien olie op het vuur omdat mensen in de stress schieten.
Uitdrukkelijk op persoonlijke noot wil ik wat meer de diepte ingaan, en omdat dit een blog is, denk ik dat ik dat mag. Wat is er toch aan de hand dat discussiëren met andersdenkenden zo moeilijk blijkt te zijn, en ruzies bijna onvermijdelijk lijken? Is het eigen gelijk zo belangrijk dat het belangrijker is dan de medemens die (deels) anders denkt?
Mijn theorie is dat de verklaring kan worden gevonden in het Franse mid 17e eeuwse woord “chagrin“, Nederlands “chagrijn(ig)”. In het Nederlands wordt dit woord eerder algemeen gebruikt om een slecht humeur aan te duiden. De diepe verborgen betekenis van mensen die boos uithalen naar elkaar, elkaar uitschelden, elkaar niet willen horen, elkaar blokken, is een gevoel van zich niet goed voelen, wat mijns inziens voortkomt uit verdriet en “leefstress”. En zeldzaam zijn de mensen die in het geheel geen verdriet en/of leefstress kennen! Hoe we daarmee omgaan is een tweede.
Eerder stelde ik de vraag waarom het gevoel van “Voor de wolven gegooid” op kloptdatwel.nl zo sterk is. Ik ben tot de conclusie gekomen dat de moderator zelf aan de wolven overgeleverd is geweest en dat er toen ook niemand voor hem opkwam. Verdriet. Dat is een vicieuze cirkel die alleen met liefde doorbroken kan worden.
Dit blog ontstond uit onvrede over met name het skeptische handelen en ditto uitingen van Skepsis bestuurslid Pepijn van Erp. Daar wil ik geen doekjes om winden. Maar ik denk nu te weten waaruit Van Erps “chagrin” bestaat na het beleven van een heuse en heftige Californische trip (achter de schermen ben ik bereid dit gedeeltelijk toe te lichten). Dat maakte me ogenblikkelijk 100% meer begripvol, ik was zelfs dagen van de kaart uit puur medeleven. Ik maakte hier melding van op Twitter. Maar toen ik na mijn Twitter meldingen toch weer nieuwe “not-niceties” op Van Erps Twitter account zag, bedacht ik dat iedereen in dit leven keuzes maakt. Iedereen heeft in meer of mindere mate trauma’s en “challenging” eigenschappen, zoals de Amerikanen zo mooi zeggen (“challenge” in plaats van “zwakheid” of iets dergelijks). Vandaar dat ik van mening ben dat bijsturen hoe dan ook gewenst is.
In dezen wil ik graag zonder beschuldigende vingers naar wie dan ook wijzen op wat ons verbindt: al het verdriet én geluk dat meekomt bij het leven op deze ongelooflijk zeldzame en mooie planeet. Een planeet die precies nu onder zware druk staat wat zich in Climate Change spiegelt. Van het nieuws word je niet vrolijk of je moet een sadist zijn. Internationale samenwerking zonder uitsluiting van welk land dan ook is de enige optie gebleken, maar daar gaat er al genoeg spaak. Pas als alle landen elkaar serieus nemen en proberen te werken met de verschillen en de overeenkomsten heeft deze ongelooflijk bonte planeet weer een kans. En met de mensen, de dieren en de natuur in het algemeen. Op microniveau vertaalt zich deze enige kans in onderling respect voor de verschillen en overeenkomsten. Geen woorden als “wappies” en “Jij bent dom” meer gebruiken, niemand is meer waard dan de ander. Gelijk of ongelijk hebben, is minder belangrijk dan een beschaafde samenleving waarin niemand uitgesloten wordt. Dus geen drogredenen gebruiken, niet uitschelden, niet blokken, plezier en positieve lessen! proberen te vinden in de verschillen in plaats van afschuw, en van daaruit proberen de toekomst veilig te stellen voor de kinderen van deze aarde, mensenkinderen, dierenkinderen en alle natuurkinderen.

En wat ook belangrijk is: als je toch wilt discussiëren, probeer dan werkelijk open te staan voor argumenten die hout snijden. Iedere zichzelf en de ander respecterende discussiedeelnemer moet bereid zijn zonder angst en ik zou zelfs zeggen: met trots bepaalde vooringenomenheden achter zich te laten en desnoods zelfs hele delen van de eigen wereldvisie op de schop te gooien. Trots wegens de bewezen moed die je daarmee getoond hebt. Als je niet bereid bent maar iets bij te stellen, dan wel bij te leren, kun je spreken van een schijnpositie tegenover de ander. Dat is niet respectvol. Voor mij is Rudolf Smit, die zijn astrologie denkbeelden opzij zette, zelfs toen hem dit drie jaar lang een flinke identiteitscrisis opleverde, een groot voorbeeld.
Hoe moeilijk en moeizaam ook, de discussie moet er blijven, en kan mogelijk zelfs op gezegende momenten van samenzitten aan een mooi kampvuur geheel achterwege blijven. Hey, als de buitenaardsen dan toch écht arriveren zodanig dat wij het dan ook zien, dan willen we toch niet alleen nog maar met rooie koontjes van schaamte moeten uitleggen wat al die walmende puinhopen en woorden-puinhopen op de aarde te betekenen hebben?
_{*Afbeelding bij deze alinea: Journal of Anomalistics / Zeitschrift für Anomalistik, Vol 21, Issue 1, 2021, Society for Anomalistik, Psychology and Psychohygiene}

Iemand noemde me opeens “Mrs Screenshot” op Twitter. Inderdaad maak ik veel screenshots, dit is spontaan zo gegroeid. Pas kort geleden kwam ik op mijn take over deze kant van mij. Ik had weer eens een ingeving en die betrof de nostalgische TV-serie Tita Tovenaar:

Wat is een screenshot anders dan een stilzetten van de situatie? Niet! Het is precies dat: je klapt in je handen (shift+command+4 op de MacbookPro bijvoorbeeld) en de situatie staat stil. Je hebt hem bevroren, voor de eeuwigheid als het moet, of in ieder geval voor zolang de digitale versie bewaard blijft. Het kan mensen ongemakkelijk maken, want niemand is altijd op zijn best. Screenshots kunnen licht op het pad werpen en als het elke dag raak is met de drogredenen en het gescheld, dan moeten we ons eens goed achter onze oren krabben en elkaar respectvol bijsturen.
Bij de volgende opsomming van drogredenen en nog wat zaken die ik zelf heb benoemd, omdat ik niet de juiste, bestaande naam wist te vinden, wil ik uitdrukkelijk zeggen dat dit wat mij betreft geen spelletje wordt of ik de screenshot wel de juiste naam van de drogreden heb meegegeven. Wie denkt dat dat aan de orde is, heeft de strekking van mijn blog nog niet helder voor ogen. Ik heb een paar gerenommeerde lijsten geraadpleegd en ook daar staat in dat het soms lastig is de juiste denominator te vinden, ook omdat een drogreden soms onder een paar paraplu’s lijkt te vallen. Ik nodig de lezer graag uit met me mee te kijken naar de soort van drogreden en desnoods zelf met een andere categorie te komen. Het gaat mij niet om gelijk krijgen met deze lijst, als wel om iets te laten zien. Ik kreeg het verwijt op Twitter dat ik nodige context zou weglaten met mijn screenshots en het verwijzen naar de skeptic fallacies. Mijn reactie daarop is de drogredenen toch echt meestal op zich staan. Als iemand roept: “Je hebt een lagere opleiding dan ik, dus houd je mond”, dan is dat een drogreden, ook zonder context, en wel een ad hominem in dit geval. Als iemand slechts zegt: “Wappie, houd je muil”, dan is dat een drogreden, en wel van de categorie “Verwerpen zonder argumenten”. Slechts in eerder zeldzame gevallen is er mijns inziens inderdaad een uitvoeriger context nodig, zoals die ene keer op Twitter toen ik doelbewust een ad hominem inbouwde als reactie op iemand die echt niet begreep hoe Pepijn van Erp aan het adhomineren was. Ik had slechts als alert erbij geplaatst “A H” (maar die alert werd niet gedetecteerd!). De persoon liep meteen in mijn educatieve valstrik, maar had me al geblokt voor ik uitleg kon geven over de context van mijn ad hominem.

Overigens wordt er inmiddels naar mijn indruk ook steeds vaker met “drogredenen” kennis an sich geschermd, dus weer als “tegenargument” op zich. Misschien kan men anders over het een en ander denken, maar toch denk ik dat de meeste lezers na deze opsomming van screenshots zullen begrijpen waar mijn bezorgdheid ligt.

Op het internet zijn veel mooie opsommingen te vinden over faux-pas in discussies en deze lijsten met foute soorten argumenten – soms kun je het zelfs nauwelijks argumenten noemen – zijn lang. Met deze twee lijsten heb ik gewerkt en veel “argumenten” vallen in meer dan één categorie, ik heb de screenshots slechts één keer ingedeeld, bestandsnamen geven aanwijzingen over andere mogelijke categorieën…

En het volgende gevaar ligt mogelijk alweer op de loer. De nieuwe ontwikkeling manifesteerde zich voor mijn bewustwording ervan op 25 september 2021 toen Pepijn van Erp opeens begon te praten over een nieuw boek van filosoof Cees Zweistra, “Waarheidszoekers”, “Ze zijn niet gek, ze zijn niet dom. Ze zijn slecht“. Gevaarlijk, want: als je een bepaald deel van je samenleving als “gevaarlijke mensen” begint neer te zetten, wát is dan de volgende stap? Dat is een balletje dat ik “graag” bij u als lezer wil opwerpen. Nuf said.